Tenkis davaları miras hukukuna özgü davalardır. Kanunen sahip olduğu saklı miras payına kavuşamayan mirasçılar tarafından miras hakkını elde etmek için tenkis davası açılması gerekmektedir. Tenkis davası mirasçılar tarafından açılan bir dava olmakla birlikte her mirasçının tenkis davası açması mümkün değildir. Sadece yasal olarak saklı paya sahip olan mirasçılar tenkis davası açabilirler. Çünkü bu dava kanunda saklı paylı olduğu belirtilen mirasçıların saklı pay oranlarını korumak için ve sadece bu amaçla açılmaktadır. Dava sonunda sadece davayı açan kişi, kanunen sahip olduğu saklı miras payını elde eder.
Bu bültende tenkis davasının kimler tarafından, hangi amaçla, hangi sürede ve nerede açılması gerektiği hakkında genel bilgilerden bahsedilmiş, dava sonucunda nasıl bir karar elde edilebileceği üzerinde durulmuştur.
Tenkis Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
Tenkis davası miras paylaşımındaki adaletsizliklerin giderilmesi için açılmaktadır. Tenkis davasında, miras bırakan kişinin kanunen saklı paylı olan mirasçılarının miras payını elde edememesi için yaptığı işlemler geçersiz kılınmaya çalışılmaktadır. Örneğin, miras bırakan kişi ölmeden önce çocuklarının mirasından mahrum kalması, bunun yerine yeni evlendiği ikinci eşinin mirasının tamamını alması için vasiyette bulunmuş veya ölmeden önce mallarını eşine bağışlamış olabilir. Aynı şekilde miras bırakan sağlığında çocuklarından mal kaçırmak amacıyla doğrudan ikinci eşinin üzerine mallar almış olabilir. Bu durumda miras bırakanın çocukları onun ölümünden sonra saklı paylarını almak için tenkis davası açabilmektedirler. Bu dava neticesinde miras bırakanın yapmış olduğu bağışlamalardan davayı açan mirasçıların saklı paylarını ihlal eden kısmı kadarı geçersiz kılınmakta ve mirasçılara ödenmektedir.
“Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul, miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilebilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümünün bilinmesiyle mümkündür. Tereke, miras bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu mameleki kıymetler ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır.”1
Kimler Tenkis Davası Açabilir?
Tenkis davasını sadece saklı paylı mirasçılar açabilir. Kanunda saklı paylı olarak belirtilen mirasçılar ölenin altsoyu yani çocukları ve torunları, ölenin anne ve babası ile sağ kalan eşidir. Bu kişiler dışında saklı paylı mirasçı bulunmadığından diğer mirasçıların tenkis davası açma hakkı da bulunmamaktadır.
“Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır.”2
Tenkis davası açabilmek için mirasçı sıfatına sahip olmak, yani mirasa hak kazanmak gereklidir. Bu nedenle sadece kanunda sayılan saklı paylı mirasçılardan biri olmak tenkis davası açmak için yeterli değildir. Örneğin miras bırakanın çocukları ve eşi hayatta iken miras bırakanın anne ve babası miras bırakanın mirasından hak sahibi olamayacağı için anne ve babanın tenkis davası açması burada mümkün değildir. Mirası reddeden, mirastan feragat eden ya da miras bırakan tarafından mirasçılıktan çıkarılan kişiler tenkis davası açamazlar.
Leave a Reply
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.