Limited Şirket Ana Sözleşmesi Nasıl Değiştirilir?

Her esas sözleşmede olduğu gibi limited şirketlerin ana sözleşmelerinde de şirketin temel yapısı ve işleyişi, sermayesi, hakları, yükümlülükleri ve ortaklığın yönetimi gibi önemli hususlar düzenlenmiştir. Bir şirket için Ana Sözleşme adeta onun anayasası gibidir. Bu nedenle şirket Esas Sözleşmesi’nin belirli bir usule göre hazırlanması ve belirli kayıtları içermesi kanunen zorunludur. Şirket Ana Sözleşmesi’nin hazırlanıp kurucular tarafından imzalanması ve imzalarının tasdik edilmesini müteakip, maddenin ticaret siciline tescil ve ilan işlemlerinin tamamlanması gerekir. Ana Sözleşmenin hazırlanma prosedürü gibi,

Bu bültende limited şirketlerde esas sözleşme değişikliğini gerektiren durumlar, esas sözleşme değişikliğinde izlenecek hukuki yol, şirket içi karar alma süreci ve son olarak ana sözleşme değişikliklerinin tescil ve ilan işlemlerine yer verilmektedir. Esas Sözleşme açıklanmıştır.

1) Şirket Esas Sözleşmesi değişikliği nedir?

Şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi, sözleşmedeki mevcut maddelerden bir veya birkaçının feshedilmesi, bunların yerine yeni düzenlemeler getiren maddeler eklenmesi, maddenin içeriğinin veya maddede geçen kelime ve ifadelerin değiştirilmesi veya ilaveler yapılması anlamına gelir. daha önce olmayan bir konuda sözleşmeye yeni bir madde eklendi. Yalnızca anlam ve kapsam bakımından değişiklik oluşturmayan ve imla kurallarına uymayan bölümlerin güncellenmesi Ana Sözleşme değişikliği kapsamında değildir.

2) Şirket Esas Sözleşmesinde Değişiklik Gerektiren Hususlar Nelerdir?

Türk Ticaret Kanunu’na göre, özellikle şirket sermayesine ilişkin yapılacak değişikliklere ilişkin olarak şirket Esas Sözleşmesi’nin tadili gerekmektedir. Örneğin,

Aşağıdaki hususların düzenlenmesi için esas sözleşmede değişiklik yapılması gerekmektedir:
Şirket sermayesinin artırılması veya azaltılması,
Oylamada imtiyazlı sermaye paylarının tesisi,
Rüçhan hakkının sınırlandırılması veya kaldırılması,
Sermaye paylarının devrini yasaklayan, sınırlayan veya kolaylaştıran,
Şirketin faaliyet konusunun değiştirilmesi,

Şirket merkezinin veya ticaret unvanının değiştirilmesi,

3) Şirket Ana Sözleşmesi Değişikliklerinde Hukuk Sistemi

Türk Ticaret Kanunu’nda limited şirket esas sözleşmesinde yapılacak değişiklikler ikili ayrımla incelenecek şekilde düzenlenmiştir. Şirket esas sözleşmesinde yapılacak değişikliğin konusuna göre Genel Kurul’da aranacak toplantı ve karar nisaplarına ilişkin bir ayrım yapılması böyle bir ayrımı gerekli kılmaktadır. Buna göre Şirket Esas Sözleşmesi değişiklikleri genel ve özel değişiklikler olmak üzere iki grupta incelenecektir.

3.1) Şirket Esas Sözleşmesinin Genel Niteliklerinde Değişiklikler

TTK m. 589’a göre “Ana Sözleşme’de aksi öngörülmedikçe, sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararı ile Ana Sözleşme değiştirilebilir.” Hüküm, genel olarak şirket Esas Sözleşmesi değişikliklerinde aranacak nisapları belirlemektedir. Maddenin devamında yer alan “621 inci madde hükümleri saklıdır” ibaresi, özel nisapların arandığı sözleşme değişikliklerini düzenler. Buna göre, Kanun’un 621. maddesinde veya Kanun’da başka bir nisap aranmadığı takdirde Esas Sözleşme’nin bu genel hüküm uyarınca değiştirilmesi uygundur.

Biraz açıklamak gerekirse, limited şirketlerde Şirket Ana Sözleşmesi’nde değişiklik yapılabilmesi için öncelikle Genel Kurul kararı gerekmektedir. Ancak Genel Kurul, esas sözleşmede salt çoğunlukla değişiklik yapamaz. Kanun koyucu, şirket sözleşmesinin değiştirilmesini şirket için önemli gördüğünden, bu kararın alınabilmesi için daha fazla ortağın oyu gerekmektedir. Şirket Esas Sözleşmesi’nde yapılacak değişikliklerde kural olarak toplantı nisabı aranmamakla birlikte ağırlaştırılmış karar nisabı getirilmiştir. Buna göre, esas sözleşmede daha yüksek nisap aranacağı öngörülmemişse, sermayenin 2/3’ünü temsil eden ortakların oylarıyla esas sözleşmede değişiklik yapılabilir. Şirket Esas Sözleşmesi’ne eklenecek bir hüküm ile bundan daha yüksek bir oran belirlenebileceği açıktır. Böyle bir tespit olması halinde, maddede yeter sayının sağlanması halinde maddede değişiklik yapılması mümkündür.

3.2) Şirket Ana Sözleşmesinde Özel Nitelikli Değişiklikler

Kanun, Şirket Ana Sözleşmesi’nde yapılacak bazı değişiklikler için daha katı nisaplar öngörmektedir.

3.2.1) Genel Kurulda Temsil Edilen Oyların En Az Üçte İkisini Gerektiren Ana Sözleşme Değişiklikleri

TTK’nın 621. maddesine göre, Esas Sözleşme’de aşağıdaki hususlarda değişiklik yapılacaksa, Genel Kurul’da temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan sermayenin tamamının salt çoğunluğunun, Sunmak;

İşletmenin faaliyet alanını değiştirmek.
Oylamada imtiyazlı sermaye payı öngörülmüştür.
Sermaye paylarının devrini sınırlamak, yasaklamak veya kolaylaştırmak.
Sermayeyi artırmak.
Rüçhan hakkının sınırlandırılması veya iptali.
Şirketin merkezini değiştirmek.
Yönetim kurulu üyelerinin ve ortakların sadakat borcuna veya rekabet yasağına aykırı hareket etmelerinin Genel Kurul tarafından onaylanması.
Bir ortağın haklı nedenle şirketten çıkarılması ve bir ortağın Esas Sözleşme’de öngörülen nedenle şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurmak.
Şirketin tasfiyesi.

Burada kanunun hem toplantı nisabı hem de karar nisabı belirlediği söylenebilir. Çünkü toplantı yeter sayısı için toplantıda hazır bulunacak sermayenin tamamının salt çoğunluğu, karar için temsil edilen oyların 2/3’ü gerekir.

Davacı şirketin Ana Sözleşmesi’nin 10. maddesinde “Şirket sermayesinin %72,5’ini temsil eden şirket hissedarlarının sermaye artırımına ilişkin ortak kararı ile şirket sermayesi artırılabilir.

Şirket sermayesinin %72,5’ini temsil eden pay sahipleri ortak karar almadıkça mevcut sermaye artırılamaz .”

Şirket Esas Sözleşmesi’nde esas sözleşme değişikliği için daha yüksek bir nisap bulunmadığı karar gerekçesinde belirtilmesine rağmen, Esas Sözleşme’nin 10. maddesi kapsamında nitelikli bir çoğunluğu özel bir durum olarak sermaye artırımı ile sınırlı olup, söz konusu orana uyulmaksızın alınan kararlar geçerli değildir. Zira, anılan madde hükmünün Esas Sözleşme değişikliği ile aşılabilmesi halinde, sermaye artırımında yüksek olan nisapları etkisiz hale getirecektir.

Bu durumda, dava konusu ihtilafta, mahkemenin davanın reddine karar vermesi gerektiği hâlde …. daha yüksek olan nisap davacı şirketin esas sözleşmesi kapsamında yer almakta olup, esas sözleşme değişikliğine ilişkin genel maddede anılan nisap geçilemez, bu durumda mahkemenin reddine karar vermiş olması gerekirken davanın kabulüne gerekçe göstererek reddetmiş ve hüküm bozulmuştur. [1] ”

3.2.2) Oybirliği Gerektiren Ana Sözleşme Değişiklikleri

Kanun’da bazı konularda Esas Sözleşme’nin tadil edilebilmesi için tüm ortakların onayının gerekli olduğu belirtilmektedir. Bunlar, sermaye yatırım borcu dışında, şirket ortaklarına karşı ek veya yan edim yükümlülüklerinin bulunduğu durumlardır.

Kanun’da şirket ortaklarına ek edim yükümlülüklerinin yüklenebileceği sınırlı sayıda durum bulunmaktadır. Buna göre, ortaklara yalnızca aşağıdaki durumlarda ek bir edim yükümlülüğü getirilebilir:

Şirket sermayesi ile kanuni yedek akçelerin toplamının şirket zararını karşılayamayacağı,
Şirket bu ek enstrümanlar olmadan işine gerektiği gibi devam edemez,
Esas Sözleşme’de tanımlanan hakkaniyet ihtiyacını doğuran bir durum daha vardır ( TTK md.603).

TTK’nın 607. maddesi uyarınca, ortaklara ek ödeme yükümlülüğü getiren veya mevcut yükümlülükleri artıran Esas Sözleşme değişikliklerinde Genel Kurul kararları ancak ilgili tüm ortakların onayı ile alınabilir.

Ek ödeme yükümlülüklerinde olduğu gibi, yeni yan edim yükümlülükleri öngören veya mevcut yan edim yükümlülüklerini artıran Genel Kurul kararları ancak ilgili tüm ortakların onayı ile alınabilir.

4) Esas Sözleşme Değişikliğinin Tescil ve İlanı

Şirket sözleşmesi kuruluşta Ticaret Siciline tescil ettirilmelidir. İlk tescilden sonra yapılacak esas sözleşme değişikliklerinin de ticaret siciline tescil ve ticaret sicil gazetesinde ilan ettirilmesi zorunludur. TTK m. 589/2 hükmü şu şekildedir;

“Ana Sözleşme’de yapılan her değişiklik tescil ve ilan olunur.”

Esas Sözleşme değişikliğine ilişkin Genel Kurul kararının, yönetim kurulu üyeleri tarafından merkez siciline tescil ettirilmesi zorunludur (TSY m.92/2). Esas Sözleşme değişikliğine ilişkin Genel Kurul kararının, tarihinden itibaren onbeş gün içinde şirket merkez ve şubelerinin ticaret siciline tescil ve ilan ettirilmesi şirket dışındaki üçüncü kişilerle ilişkiler açısından özellikle önemlidir. kararın Çünkü Ana Sözleşme’de yapılan değişiklikler ancak tescilden sonra üçüncü kişilerin haberdar olacağı varsayımı ile ileri sürülecektir.

Şirket Esas Sözleşmesi değişikliğinin tescili için yapılacak başvuruda aşağıdaki belgelerin müdürlüğe sunulması gerekmektedir.

Esas Sözleşme tadiline ilişkin Genel Kurul kararının noter tasdikli örneği.
Esas Sözleşme’nin değişen maddelerinin yeni metni.

Çözüm

Limited şirketlerde, şirketin tüzel kişiliği, ortakları ve yöneticileri açısından en önemli hususları düzenleyen şirket Esas Sözleşmesinin değiştirilmesi gerekebilir. Esas Sözleşme’nin kuruluşundan bu yana hep aynı kalması beklenemez, ancak sözleşmenin sık sık değiştirilmesi de istenmediğinden, Ana Sözleşme değişiklikleri belirli şartlara ve usul kurallarına tabidir. Ana Sözleşme değişiklikleri hakkında daha fazla bilgi için ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımla.

Solmaz Hukuk ve Danışmanlık Ekibi.

Referanslar

ALTAŞ, Soner, (2016), Türk Ticaret Kanunu’na Göre Limited Şirketler , Seçkin Yayıncılık, Ankara, s.405-410.

YAVUZ, Mustafa, “ Limited Şirketlerde Şirket Sözleşmesinin Değiştirilme Usulü”, Vergi Raporu , sayı: 190, Temmuz 2015, s.211-217.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2013/15219 E., 2014/5024 K.

Türk Ticaret Kanunu

Ticaret Sicili Yönetmeliği.

[1] Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2013/15219 E., 2014/5024 K.