Uluslararası Ticaret

Uluslararası Ticaret

Uluslararası Ticaret

Giderek küreselleşen dünyamızda ticari ilişkiler ve iş ilişkileri de bu doğrultuda gelişim göstermektedir. Alım satım sözleşmeleri, teslim ve ödeme şekilleri uluslararası ticari ilişkilerde özel kod ve kurallara göre yapılmaktadır. Bu alanda müvekkillerimize hukuki destek sağladığımız başlıca konular;

  • Serbest İhracat, Kayda Bağlı İhracat, Konsinye İhracat, Kredili İhracat, Serbest Bölge İhracatı,
    İthal Edilmiş Malları İhracı, Bağlı Muamele Yoluyla Yapılacak İhracat, Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat, Bedelsiz İhracat
  • Transit Ticaret
  • İhracatta KDV istisnası
  • İthalat Vergileri
  • Antrepo, Özel Antrepo, Genel Antrepo, Fiktif Antrepo
  • AKÇT kapsamındaki eşya için düzenlenecek Menşe belgesi
  • Dış Ticarette Teslim Şekilleri (INCOTERMS)
  • Ticari İşletmede teslim (EX WORKS)
  • Taşıyıcıya Teslim(Free Carrier/FCA)
  • Gemi Doğrultusunda teslim(Free Alongside Ship/FAS)
  • Gemi Bordasında teslim ( Free on Board/FOB)
  • Mal bedeli ve navlun (Cost and Freight/CFR)
  • Mal bedeli, sigorta ve navlun (Cost, Insurance and Freight/ CIF)
  • Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim (Carriage paid to/ CPT)
  • Taşıma ücreti ve sigorta ödenmiş olarak teslim (Carriage and Insurance Paid to /CIP)
  • Belirlenen noktada teslim (Delivered at place/DAT)
  • Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim (Delivered Duty Paid/DDP)
  • Sınırda teslim (Delivered at Frontier)
  • Gemide teslim (Delivered ex ship)
  • Dış Ticarette Ödeme Şekilleri
  • Peşin Ödeme
  • Akreditifli Ödeme Şekilleri, kırmızı şartlı akreditif, yeşil şartlı akreditif
  • Vesaik karşılığı ödeme işlemleri
  • Kabul kredili ödeme işlemleri
  • Proforma Fatura
  • Ticari Fatura
  • Çeki Listesi
  • Koli ambalaj Listesi,
  • Spresifikasyon Belgesi
  • Kontrol Belgeleri -İmalatçı-Satıcı- Üçüncü taraf
  • İmalatçı analiz belgesi, Gemi ölçüm raporu, Dolaşım Belgesi,Taşıma Belgesi
  • CMR Sözleşmesi, gönderen, taşıyıcı ve alıcının sorumluluğundan kaynaklanan uyuşmazlıklar
  • Tır Sözleşmesi
  • Nakliyeci makbuzları/FIATA belgeleri
  • Karayolu taşıma belgesi(Road Waybill), Demiryolu Hamule Senedi(Rail Consigment Note/CIM)
  • Konteyner konşimentosu(Container Bill of Loading)
  • Navlun sözleşmesine dayalı konşimento(Charter Party B/L)
  • Ciro edilemez deniz yolu taşıma senedi(Non-Negotiable Sea Waybill)
  • Baştan başa konşimento(Through Bill of Loading)
  • Çok amaçlı taşıma belgesi/kombine taşıma belgesi(Multimodal/Combined Transport Document)
  • Sigorta belgeleri/insurance certificate), sigorta poliçesi(insurance policy)
  • Sigorta kapsamındaki riskler ve bunlardan doğan uyuşmazlıklar
  • Poliçe(Bill of exchange/Draft

Dış Ticaret konusunda en sık sorulan sorular şöyledir:

Dış Ticarette ödeme yöntemleri nelerdir?

Dış Ticarette en sık rastlana ödeme yöntemleri; peşin ödeme, vesaik mukabili ödeme, mal mukabili ödeme, kabul kredili ödeme, akreditifli ödemedir.

  • Peşin ödeme: havale, çek ve ya döviz ile yapılan ödeme şeklidir. Ödemeler, artık bankalalar aracılığı ile online olarak yapılmaktadır.Peşin ödemelerde; mal henüz sevk edilmeden bedeli alıcıya ödenmektedir.  Malın teslim alınamaması ihtimaline binaen, teminat mektubu yahut akreditife geri ödeme garantisi hükmü eklenebilir. 
  • Vesaik mukabili ödeme (cash against documents): bu ödeme türünde; alıcı vesaiki inceleyip siparişine uygunluğuna kanaat getirdikten sonra, bankalar aracılığı ile ödemenin taahhüt edilmesi şeklindeki ödeme çeşididir. Bu ödeme şeklinde; yetkili bankanın sorumluğu, vesaikin muhabir bankaya intikal ettirilmesi ve transfer olunan mal bedelinin satıcıya ödenmesi, muhabir bankanın sorumluluğu ise ödeme karşılığında vesaikin alıcıya teslimi ile tahsil edilen bedelin satıcı yetkili bankasına transferi ile sınırlıdır.
  • Mal mukabili ödeme: bu ödeme şeklinde malın bedelinin malın teslim yerine gelmesinden sonra ödenmesi şeklini ifade etmektedir.Bu ödeme şeklinde satıcı,  sözleşme konusu malın sevkiyatını bedelin tahsilinin güvencesini almadan gerçekleştirmektedir.  Bu ödeme şeklinde de riski azaltmak için “ ödeme garantisi” güvencesi kullanılabilir. 
  • Kabul kredili ödeme: bu ödeme türünde malın bedeli, malın gönderilmesinden belli bir süre geçtikten sonra yapılır. Kabul kredili ödemeler, akreditif, vesaik mukabili veya mal mukabili gibi bir belge(vesaik) ile yapılabilmektedir.
  • Akreditifli ödeme: Hukuki nitelik olarak; akreditif açtıranın, muhatap nam ve hesabına ödemede bulunma, lehtarın da süresi içinde şartlara uygun belge sunması ile birlikte ödeme yapılmasını sağlayan bir çeşit havale aracıdır. Bankanın sorumluluğuna göre; akreditif dönülebilir (revocable) ya da dönülemez (irrevocable) akreditif olmak üzere ikiye ayrılır. Lehtara önceden haber verilmeden ve herhangi bir anda akreditif bankası tarafından değiştirilebilen yahut iptal edilebilen akreditiftir. Bankanın; dönme yetkisinin olmadığı ve ödeme şartları gerçekleştiğinde ödeme yapılmasını sağlayan akreditif ise dönülemez (irrevocable) akreditif olarak isimlendirilir.
  • Banka uygulamalarında sıklıkla görülen akreditif türleri ise: yenilenen(revolving-rotatif) akreditif, devredilebilir (transferable)-devredilemez akreditif, teminat akreditifleri olarak sıralanmaktadır.  Süreklilik arz eden satış sözleşmelerinde ve buna bağlı ödemelerde her bir satış sözleşmesi için yeniden akreditif açılması yerine taraflar devam eden yenilenen(revolving-rotatif) akreditif şeklini tercih ederek; devamlı ticaret yapabilirler. Bu akreditiflerin yenilenmesi bakımından süre yahut bedel sınırı konulması mümkündür. Akreditifin devredilebilir nitelikte olması için sözleşmede devredilebilir olduğunun belirtilmesi zorunludur.

Akreditifin Ödenmesi Engellenebilir Mi ?

  • Teminat mektuplarında izah edildiği gibi; akreditifler bakımından da temel ilişkinin geçersizliği, zamanaşımı, akreditifin geçersizliği durumlarının yanı sıra ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz yollarına başvurarak da akreditifin ödenmesi mümkün olabilir. Ancak alınan kararın icra edilebilirliği önem arz etmektedir.

Teminat Mektubu nedir?

Ticaret faaliyeti yapan taraflardan birinin sözleşme hükümlerine uymama ihtimaline karşı, kendini güvence altına almak için banka ya da finans kuruluşları aracılığı ile verilen teminat ya da garanti araçlarıdır. Uygulamada teminat mektubu, banka garantisi gibi isimlerle anılır.

Teminat mektupları çeşitleri nelerdir?

Riskin niteliğine göre teminat mektubu çeşitleri:

  • Saf( Yöneltmeyi amaçlayan) garanti sözleşmeleri: Bu sözleşmeler, bir iş ya da girişim sebebi ile ortaya çıkabilecek muhtemel zararları güvence altına almak amacına hizmet ederler.  İşi yapmak akabinde beklenen karın gerçeklememesi gibi şartlara bağlı olarak garanti   verilebilir. Diğer garanti türleri gibi 3. Kişi edimini güvence altına almak amacı bulunmamaktadır.
  • Kefalet benzeri (teminatı amaçlayan) garanti sözleşmeleri:Bu sözleşmeler ise borç ilişkisi sebebi ile, borçlunun edimini hiç ya da gereği gibi yerine getirmemesi nedeni ile verilen teminatlardır.

Ödeme Şekline göre teminat mektubu çeşitleri:

  • İlk talepte ödeme kaydı taşıyan banka teminat mektupları: Uluslararası ticarette; sözleşmenin hükümlerine uygun davranılmaması riskine istinaden; ilk talepte ödeme yapılmasını sağlayan teminat türüdür. Niteliği itibari ile likittir.
  • Şartlı banka teminat mektupları:Bu teminat türünde; ödemenin yapılmasını gerektiren şartın gerçekleşmesi, ilgili belge ile ispatı ve bankanın haklılığa kanaat getirmesi gereklidir, banka ancak şartın gerçekleştiğine itibar ederse ödeme yapacaktır.

Konusuna göre teminat mektubu çeşitleri: Geçici teminat mektubu, kesin teminat mektubu, avans teminat mektubu olarak çeşitlendirilmiştir. Diğer teminat mektupları çeşitleri: vadeli teminat mektubu, vadesiz teminat mektubu, cayılabilir-cayılamaz teminat mektubu, teyitli-teyitsiz teminat mektubu şeklinde sıralanabilir. Bu konular ile ilgili detaylı açıklama makalemizde yer almaktadır.

Teminat mektuplarının devri mümkün müdür?

Teminat mektubu kapsadığı risk ve sağladığı teminata göre devir edilebilir ancak sözleşme yapısının devri kısıtlamaması gereklidir. Diğer bir ifade ile teminat veya garanti sözleşmesinin içeriğinin devredilebilir yapıda olması gereklidir.  Bankaların ise uygulamada bu devre muvafakat etmeleri gereklidir.

Teminat mektubundan kaynaklanan alacak haczedilebilir mi?

Yargıtay, teminat mektuplarını kıymetli evrak gibi değerlendirmediğinden teminat mektubunun doğrudan haczinin mümkün olmadığı yönünde görüş bulunmaktadır. Ancak teminat mektubu sebebi ile doğmuş ve doğacak alacak ise talepte bulunup bulunulmamasına göre ayrı değerlendirilebilir. Ödeme talebi bulunuyorsa, genel alacak hükümlerine göre haczi mümkündür.  Doğmamış ya da riski gerçekleşmemiş alacaklar bakımından ise şarta bağlı alacak gibi değerlendirme yapılarak bankaya 89/1 haciz ihbarnamesi gönderilebilir.

Teminat mektubunun ödenmesi engellenebilir mi?

Teminat mektubu riskin gerçekleşmesi, garanti edilen durumun oluşması üzerine talep sahibine ödenir ancak bu teminatın ödenmesini engellemek için; ihtiyati tedbir ya da ödemenin gerçekleşmesine engel riski ortadan kaldırmak gereklidir. Teminat mektubu sözleşmesinin geçersizliğine yönelik ya da zamanaşımına uğradığına ilişkin iddia var ve ispatı mümkün ise bu halde teminat mektubunun ödenmemesi söz konusu olabilir.

Geçici hukuki tedbir olarak ihtiyati tedbir ya da ihtiyati hacze başvurabilmek için; gecikmesinde tehlike olan bir durumun oluşması, telafisi güç veya imkansız zararın oluşma durumunun olması gereklidir. Her ne kadar bu yönde karar alınsa da bu tedbir kararlarının teminat karşılığında verildiği dikkate alınmalıdır. Teminatsız tedbir verilen durumlar istisnadır. İlaveten uluslararası teminat mektubunun engellenmesi için tedbir yoluna başvurulmuş ise de bu durumda; ilgili kararın icra edilebilir olması gereklidir.