Limited şirket genel kurul kararları kanun veya şirket ana sözleşmesinde öngörülen kurallara veya dürüstlük kurallarına aykırılık teşkil ettiği takdirde iptal edilebilirler. Bu türden kararların iptal edilebilmesi için dava hakkına sahip olanlar kişilerin gerekli şartları yerine getirerek bir dava açması gerekmektedir. Genel kurul kararının iptali davası olarak bilinen bu davanın kimler tarafından, hangi sürede ve nasıl açılması gerektiği konusu sıkça merak edilen konular arasındadır.
Bu bültende, genel kurul kararlarının iptali sebepleri ile açılacak iptal davasının detayları hakkında açıklamalarda bulunduk.
1) Genel Kurul Kararlarının İptal Sebepleri
Limited şirket genel kurul kararlarının yokluk ve butlan halleri dışında bir de iptale tabi olması söz konusudur. kanunda farklı geçersizlik halleri olarak düzenlenen butlan ve iptal edilebilirlik türünden geçersizliğin farkı şudur; butlanla sakat bir genel kurul kararı başından itibaren hiçbir hüküm ve sonuç doğurmazken, iptal edilebilir genel kurul kararları mahkemece iptal edilene kadarki süreçte geçerli bir karar olma özelliği taşımaktadır. Butlan davası her zaman, ilgili herkes tarafından açılabilirken, iptal davası belli şartları sağlayan belli kişilerce ve 3 aylık hak düşürücü süre içerisinde açılabilmektedir.
Genel kurul kararlarının iptalinin istenebilmesi için Türk Tticaret Kanunu madde 445’te belirtilen genel iptal sebepleri şunlardır;
- Kanuna,
- Şirket esas sözleşmesine,
- Dürüstlük kurallarına aykırı olan genel kurul kararlarının iptali mahkemeden talep edilebilir.
Kanuna aykırılıktan anlaşılması gereken, tüm mevzuat hükümlerine ve paysahipleri arasındaki eşitlik ilkesine aykırı nitelikte kararlardır. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, kanunun emredici hükümlerine aykırılık halinde butlanla geçersiz bir kararın mevcut olduğudur. İptal edilebilir kararlar, emredici hükümler dışındaki kanun hükümlerine aykırılık teşkil eder. Örneğin;toplantı yerinin ve tarihinin, çağrı metninde veya ilanda yer almamış olması, kanunda belirlenen şekil kurallarına aykırı şekilde usulsüz çağrı yapılması halinde genel kurul kararı iptal edilebilir.
Esas sözleşmeye aykırılık, şirket ana sözleşmesinde yer alan herhangi bir hükme aykırı şekilde bir genel kurul kararı alınması halinde ortaya çıkmaktadır. Örneğin, kanunda öngörülen toplantı ve karar yeter sayılarından daha fazla bir oy çoğunluğuyla kabul edilmesi öngörülmüş olan konularda, bu çoğunluk sağlanmadan alınan kararlar şirket esas sözleşmesine aykırılık teşkil edeceğinden iptal yaptırımına tabidir. Kanunda yer alan çoğunluk sağlanamazsa bu kez kararın yok hükmünde olduğu Yargıtay tarafından kabul edilmektedir.
Genel kurul kararının görünürde kanun ve şirket sözleşmesine aykırı bir yanı yokken, şirkette çoğunluğu elinde bulunduran ortakların haklarını kötüye kullanarak azınlığı ve tek tek ortakların çıkarlarını ihlal edecek nitelikte olması halinde de iptal edilmesi gerekmektedir. çünkü bu durumda karar objektif iyiniyet kurallarını yani dürüstlük kurallarını ihlal etmektedir ki bunu hukuk düzeninin koruması düşünülemez. Benzer şekilde, şirket için faydalı ve uygun olmasına karşın, azınlık haklarını ya da ortakların haklarının ihlal eden kararlar da dürüstlük kuralıyla bağdaşmadığı için iptal edilebilirler. Bir örnek vermek gerekirse, sermayenin her 3 ayda bir arttırılacağına ilişkin bir genel kurul kararı alınması, azınlığın ve tek tek ortakların haklarını ihlal edecektir.
2) Genel Kurul Kararlarının İptali Davası Açmaya Yetkili Olan Kişiler
Genel kurul kararlarının iptali için dava açmaya yetkili olanlar aşağıda sıralanmıştır;
- Müdür veya varsa müdürler kurulu,
- Ortakların her biri,
- Kararların yerine getirilmesi kişisel olarak sorumluluklarına sebebiyet verecek türden ise müdürlerden her biri.
Ancak hemen belirtelim ki ortakların her durum ve koşulda genel kurul kararının iptalini isteyebilmesi mümkün değildir. Bu konuyu iki ayı başlık altında inecelemek gerekmektedir.
2.1) Genel Kurula Katılmasına Ve Olumsuz Oy Kullanmasına Gerek Olmaksızın Ortakların Doğrudan Doğruya Genel Kurul Kararının İptali Davası Açabileceği Haller
- Çağrının usulüne uygun şekilde yapılmaması; Çağrının usulüne uygun şekilde yapılmamış olması Yargıtay tarafından tek başına kararın iptali için yeterli bir sebep olarak değerlendirilmemektedir. Yargıtay’a göre, genel kurul kararının aynı zamanda kanuna, esas sözleşmeye veya dürüstlük kurallarına aykırılık da teşkil etmesi gerekmektedir.
- Gündemin gereği gibi ilan edilmemiş olması,
- Ortakların genel kurula katılmasının ve oy kullanmasının haksız şekilde engellenmiş olması,
- Genel kurula katılma yetkisi olmayan kişilerin veya temsilcilerin toplantıya katılmış ve oy kullanmış olması; hallerinde bu sayılan hususların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren ortaklar alınan genel kurul kararının iptali için dava açma yetkisine sahiptir. Ancak burada da dikkat edilmesi gereken konu, şayet yetkisiz kişiler oylamaya katılsa bile bunların oylarının kararın alınmasına etkisi yoksa, yani onların oyları olmaksızın da genel kurul kararı alınabilecektiyse artık bu bir iptal sebebi olmayacaktır.
Burada sayılan sebebplerle iptal davası açılabilmesi için ortakların toplantıya ya da oylamaya katılması aranmadığı gibi, belli bir yönde oy kullanmış olması şartı da bulunmamaktadır. Her şirket ortağı sahip olduğı ortaklık sıfatından dolayı bu gerekçelere dayanarak iptal davası açabilir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E.2020/1583 E. K.2021/1898 sayılı kararında genel kurulda oy hakkı bulunmayanların oylamaya katılmış olması nedeniyle kararın iptaline hükmedilmiştir. Buna göre;
“….önceki genel kurul toplantılarında usulsüz olsa bile yeni bir genel kurul toplantısı yapılmasının önünde yasal bir engel bulunmadığı, iptal olunan genel kurul toplantılarının yerine aynı yıl için yeniden genel kurul toplantısı yapılabileceğinden davacı vekilinin bu yöndeki isinaf isteminin yerinde olmadığı, yönetim kurulunun ibrasına yönelik istinaf istemi yönünden ise; yönetim kurulunun ibrasına ilişkin yapılan oylamada yönetim kurulu üyelerinin hiçbirisinin oylamaya katılmaması, ……oylamaya katılan şirket hissedarlardından yönetim kurulu üyelerinin ibrası oylamasına katılma hakkı bulunan ortaklarla yapılan oylamada red oyu kabul oyundan fazla olduğundan yönetim kurulu
üyelerinin ibrası için yeterli olumlu oyun bulunmadığı nedeniyle davalı şirketin 24.10.2016 tarihinde yapılan 2014 ve 2015 yılları olağan genel kurul toplantı iptaline karar verilmiş ve kararda usul ve yasaya aykırılık olmadığından karar onanmıştır.”
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E.2019/2492, K.2021/780 sayılı kararında;“…vekilin toplantıya katılımının engellenmesinin iyiniyet kurallarına aykırı olduğu, davacı ve eşinin toplantıya katılması halinde nisaba etki edebileceği, %9,8 hisse için temsil kayyımı atanmadığı ve toplantıda temsil edilmediği, limited şirketin anonim şirkete dönüştürülmesi kararında nisaba uyulmadığı gerekçesiyle ilgili kararların iptali yönündeki kararların onanmasına karar verilmiştir.”
2.2) Genel Kurula Katılıp, Karara Olumsuz Oy Veren Ve Aynı Zamanda Karara Muhalefetini Toplantı Tutanağına da Geçiren Ortağın Dava Açabileceği Haller
Kural olarak bir limited şirket ortağının genel kurul kararlarına iptal davası açması her zaman ve her durumda mümkün değildir. Ortağın genel kurul kararına iptal davası açme ahliyetine sahip olduğunun kabulü için bazı işlemleri tamamlaması ve mahkemede de bunu ispat etmesi beklenmektedir. Öncelikle bir genel kurul kararının iptali için dava açmak isteyen ortağın, söz konusu genel kurul toplantısına katılmış ve alınan karara olumsuz oy kullanmış olması şarttır. Toplantıda karar olumlu oy kullanmış olan ortağın bu kararın iptali için dava açma hakkı yoktur. Bunun sebebi çelişkili davranış yasağıdır.
Toplantıya katılmış ve karara olumsuz oy kullanmış olmak da yetmemekte, bu karara muhalif kaldığını ve itirazının olduğunu toplantı tutanağına muhalefet şerhi şeklinde işleterek davada bunu ispat etmek gerekmektedir. Muhalefetin oylama esansında veya oylama sonucuna ilişkin olarak yapılması gerekmektedir. Tüm bunlar dava açma ehliyetini ilgilendirmesi nedeniyle bir dava şartı olup, aykırılık halinde dava reddilecektir.
Konuyla ilgili Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2014/1119, K. 2014/11670 sayılı kararında aşağıdaki ibarelere yer vermiştir;
“Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre, davacılarca davalı şirketin….tarihli genel kurul toplantısında alınan sermaye artırım kararının iptali talep edilmişse de, her iki davacının da toplantıya katıldığı ve sermaye artırımına ilişkin kararın oybirliğğyle alındığı, bu nedenle dava açma koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddi kararının oybirliğyle onanmasına karar verilmiştir.”
2.3) Müdür Veya Müdürler Kurulunun Dava Açması
Genel kurul kararlarına iptal davasını müdürler veya müdürler kurulu da açabilmektedir. Bu takdirde müdür eğer tek kişiyse bu kişi tek başına; müdür birden fazla ise müdürler kurulu organ olarak dava açmaktadır. Müdürlerin tek başına sorumluluğunu doğurabilecek kararlara karşı ise kurul olarak dava açılabilmesinin yanı sıra tek tek müdürlerin her birinin de dava açma hakkı bulunmaktadır.
3) İptal Davasının Açılacağı Görevli Ve Yetkili Mahkeme
Genel kurul kararının iptali davası şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılmalıdır.
4) İptal Davası Açma Süresi
Genel kurul kararının iptali davası açılması Kanun’da hak düşürücü süreye bağlanmıştır. Buna göre davanın, iptali istenecek genel kurul kararının alındığı tarihten itibaren 3 aylık süre içinde açılması gerekmektedir. bu sürenin geçirilmesi halinde dava açma hakkı düşer.
5) İptal Davasında Davalı Taraf
Genel kurul kararlarının iptalinde davalı taraf şirket tüzel kişiliğidir. Bu sebeple davada şirketi müdür veya müdürler kurulu temsil eder. Ancak eğer iptal davası müdürler kurulu tarafından açılmışsa, şirket tüzel kişiliğini mahkeme tarafından atanacak kayyım temsil eder. Çünkü müdürler kurulunun hem davacı hem de davalı olması durumu ortaya çıkmaktadır.
SONUÇ
Genel kurul kararlarının iptali davalarında dava açma hakkının iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira, genel kurul kararlarının iptali için dava açma ehliyeti özel kurallara tabi tutulmuş olması, davanın 3 aylık hak düşürücü süreye tabi tutulması ve kararların iptal mi yoksa butlanla mı sakat olduğunun doğru tespiti bu davalarda kilit önem taşımaktadır. Konuyla ilgili hususlarda profesyonel hukuki yardım alınması tavsiye edilmektedir.
Saygılarımızla.
Solmaz Hukuk ve Danışmanlık Ekibi
REFERANSLAR
ALTAŞ, Soner, (2016), Türk Ticaret Kanununa Göre Limited Şirketler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan, (2013), Şirketler Hukuku Dersleri, Dora Yayıncılık, Bursa.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E.2020/1583 E. K.2021/1898.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2014/1119, K. 2014/11670.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E.2019/2492, K.2021/780
Türk Ticaret Kanunu.
Türk Borçlar Kanunu.