Borcunu ödemeyen borçluya karşı alacaklının dava açmak dışında başvurabileceği yol icra takibi başlatmaktır. İcra takibi başlatarak bazı durumlarda dava sürecine oranla daha kısa sürede ve daha kolay şekilde tahsilat sağlanabilmektedir. Bu şekilde bir mahkeme kararına ya da ilam niteliğinde bir belgeye dayanmayan alacaklar için ilamsız icra takibi yapılabilmektedir. Ancak alacaklı önce dava yoluna başvurarak bir mahkeme kararı elde edip, bu karar üzerine de borçlu tarafından borcun ödenmemesi durumunda da icra takibi başlatabilir. Bu durumda başlatılacak takip ilamlı icra takibi olacaktır.
Gerek ilamlı gerekse ilamsız icra takibi yapacak olsun, alacaklının yapması gereken şey icra dairesine bir takip talebiyle başvurmaktır. Tüm icra takiplerinin başlangıç noktası icra dairesi ve bir takip talebidir.
Bu bültende bir icra takibinin nasıl başlatılacağı, takip talebinde bulunması gereken unsurlar ve takip talebinde bulunmanın hukuksal sonuçları üzerinde durulmuştur.
1. Takip Talebinde Bulunma
Alacaklı borcunu ödemeyen borçluya karşı bir icra takibi yapmak istemekteyse, icra dairesine başvurarak bir takip talebinde bulunmalıdır. Takip talebinin yazılı şekilde veya sözlü olarak yapılması mümkündür. Uygulamada genellikle icra dairesinde matbu formların doldurulması suretiyle takip talebinde bulunulmakta, böylece olası eksikliklerin en aza indirilmesi mümkün olmaktadır. Sözlü şekilde icra memuruna yapılan takip talebi memur tarafından bir tutanağa bağlanacak ve bu tutanak alacaklı veya icra müdürü/müdür yardımcısı tarafından imzalanacaktır.
Bazı hallerde elektronik ortamda da takip talebinde bulunulması imkânı getirilmiştir. Abonelik sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarda UYAP üzerinden elektronik ortamda takip başlatılması bu duruma örnektir.
2. Takip Talebinde Bulunması Gereken Bilgiler
Takip talebinde gerekli bilgilerin alacaklı tarafından belirtilmesi gerekmektedir. Takip talebinin geçerli olabilmesi ve buna uygun bir ödeme emri düzenlenebilmesi için takip talebinde bazı hususların bulunması zorunludur. Bunlar;(İİK m.58)
Alacaklının kimliği ve adresi: Alacaklının ad, soyad, T.C. Kimlik no, vergi kimlik no ve adres gibi bilgilerinin takip talebine yazılması gerekmektedir. Varsa yasal temsilcisi ve vekilinin adının yazılması da gerekir. Alacaklı veya vekili adına yapılacak ödeme için banka hesap bilgilerinin de takip talebinde yer alması gerekmektedir.
Borçlunun kimliği ve adresi: Borçlunun adı, soyadı, T.C. Kimlik no, vergi Kimlik no ve adresinin alacaklı tarafından biliniyorsa yazılması gerekmektedir.
Alacak tutarı: Alacaklı, alacak hakkının Türk Parası cinsinden tutarını takip talebine yazmak zorundadır. Hem Türk parası hem de yabancı para alacakları için takip talebinde bulunmak mümkündür. Borçlar Kanunu’nun 99. maddesi;
“Konusu para olan borç Ülke parasıyla ödenir. Ülke parası dışında başka bir para birimiyle ödeme yapılması kararlaştırılmışsa, sözleşmede aynen ödeme veya bu anlama gelen bir ifade bulunmadıkça borç, ödeme günündeki rayiç üzerinden Ülke parasıyla da ödenebilir. Ülke parası dışında başka bir para birimiyle belirlenmiş ve sözleşmede aynen ödeme ya da bu anlama gelen bir ifade de bulunmadıkça, borcun ödeme gününde ödenmemesi üzerine alacaklı, bu alacağının aynen veya vade ya da fiilî ödeme günündeki rayiç üzerinden Ülke parası ile ödenmesini isteyebilir.” hükmünü içermektedir. Dolayısıyla, alacaklı yabancı para borcunun, vade veya takip talebinde bulunduğu gündeki veya fiili ödeme günündeki kur üzerinden hesaplanacak Türk parası ile ödenmesini isteyebilecektir. Ödeme emrinde de mutlaka Türk parasıyla bir tutar gösterileceğinden takip talebinde de bu tutarın TL cinsinden gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca alacaklı takip talebinde mutlaka alacağını hangi tarihteki kur üzerinden talep ettiğini göstermek zorundadır.
Senet veya senede bağlı borç değilse borcun sebebi: Şayet icra takibine konulan alacak bir senede bağlı ise, senedin tarihi ve numarası ile özetinin takip talebine yazılması, senedin aslının veya onaylı bir örneğinin de icra dairesine takip talebi esnasında verilmesi gerekmektedir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip başlatılacaksa bu takdirde senedin aslının takip talebiyle birlikte icra dairesine verilmesi gerekmektedir. Takip konusu alacak senede bağlı bir alacak değilse, takip talebinde borç sebebi gösterilmelidir. Örneğin; satılan malın bedeli, kira bedeli vs. gibi bir sebep belirtilmesi gereklidir.
Takip yollarından hangisinin seçildiğine dair ibare: Özellikle iflâsa tabi borçlular bakımından önem arz eden bu düzenlemeye göre alacaklının haciz mi iflas mı yolunu seçtiğinin belirtilmesi gerekmektedir.
Faiz konusunda belirtilmesi gerekenler: Takip talebine konu edilen alacak için faiz istenecekse, faiz oranının ve faizin işlemeye başladığı tarihin de takip talebinde gösterilmesi gerekmektedir.
Alacaklının veya vekilinin imzası: Alacaklının veya vekilinin takip talebini imzalaması gerekmektedir.
3. İcra Takibi Talebinde Bulunulurken Ödenmesi Gereken Harç ve Masraflar
Alacaklının icra takibi için talepte bulunurken alacağa göre değişmeyen ve miktarı sabit olup her yıl güncellenen maktu bir başvurma harcını ödemesi gerekmektedir. Bu tutar 2021 yılı için 59,30 Tl olarak belirlenmiştir. Bundan başka takibe konu alacağın tutarına göre belirlenecek olan peşin harç ödemesi yapılmalıdır. Peşin harç, takip talebiyle istenen alacağın tutarının binde beşi oranında alınır. Başvurma harcı ve peşin harç dışında bir de borçluya ya da borçlulara yapılacak tebligatlar için gerekli tebliğ(posta) giderlerinin ödenmesi gerekmektedir.
4. Takip Talebinde Bulunmanın Hukuksal Sonuçları
Alacaklının usulüne uygun takip talebinde bulunması halinde icra müdürünün buna uygun bir ödeme emri düzenleyerek borçluya göndermesi gerekmektedir.
Takip talebinde bulunulan tarih, ileride hacze iştirak bakımından esas alınacak tarihtir. Alacaklının aynı borçludan alacaklı olan bir başka alacaklı tarafından borçlunun mallarına konulan hacze iştirak edebilmesi için, haciz koyduran alacaklıdan daha önce takip başlatmış olması gerekmektedir.
Takip talebinde bulunulmasıyla zamanaşımı kesilir.
Alacaklının müteselsil borçlulardan birine yapacağı takip talebi ile diğer borçlulara karşı da zamanaşımı kesilmiş olacaktır.
Aynı alacak için takip talebinde bulunulmuş olması, o alacakla ilgili dava açılmasına engel teşkil etmemektedir. Burada takip ile dava arasında bir derdestlik durumu oluşmaz. Hem takip hem de dava aynı anda yürütülebilir.
Takip talebinde bulunulan tarih menfî tespit davaları bakımından da önem taşımaktadır. Buna göre, menfî tespit davası takip talebinden sonra açılmışsa, kural olarak icra takibi artık durdurulamaz.
Borçlu daha önce temerrüde düşürülememişse, takip talebi ile temerrüt gerçekleşir.
SONUÇ
Alacaklının alacak hakkına kavuşmak için icra yolunu tercih etmesi halinde icra dairesine başvurarak bir takip talebinde bulunması gerekmektedir. Yapılan takip talebinin geçerli olması ve bu talebe dayanarak ödeme emri düzenlenebilmesi için gerekli şekle ve usule uygun şekilde yapılması gerekir. İcra müdürünün bir takip talebinde yapabileceği inceleme, telebin Kanun ve yönetmelikte aranan şartları taşıyıp taşımadığıyla sınırlıdır. İcra müdürü kendisine takip talebiyle gelen kişinin gerçekten alacaklı, borçlu olduğunu iddia ettiği kişinin de gerçekten borçlu olup olmadığını inceleyemez. Sadece geçerli takip talebi üzerine ödeme emri düzenleyerek borçluya gönderir ve böylece icra takibi başlatılmış olur.
İcra takiplerinin başlatılması bu denli kolay olsa da devamındaki sürecin takibi bu kadar kolay olmamakta ve çoğunlukla uzman bir hukukçu yardımı gerektirmektedir. İcra hukukundaki sürelerin kesinliği ve yapılacak işlemlerdeki geri dönülmesi zor hatalar icra takibinin devamına ve başarıya ulaşmasına engeldir. Bu sebeple icra takipleri konusunda profesyonel hukuki destek alınması önerilmektedir.
Konuyla ilgili daha fazla bilgi için sitemizdeki diğer içeriklere göz atabilir, detaylı bilgi ve sorularınız için Solmaz Hukuk ve Danışmanlık ekibinden hukuksal yardım talep edebilirsiniz.
Saygılarımızla.
REFERANSLAR
KURU, Baki, (2016), İcra ve İflâs Hukuku, Legal Yayıncılık, s.97-100.
PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/SUNGURTEKİN ÖZKAN, Meral/ÖZEKES, Muhammet, (2015), İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin Yayıncılık, s.133-137.
İcra ve İflâs Kanunu.
Leave a Reply
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.