Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması

Hemen hemen bütün ülkeler, belirli özelliklere sahip kişilere kolay yoldan vatandaşlık verilmesi için özel düzenlemeler yapmıştır. Türkiye de bu ülkeler arasındadır. Bazı yabancıların ülkemizle olan yakın ilgi ve bağlantıları sebebiyle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı kazanmaları, herhangi bir yabancının vatandaşlık kazanmasından çok daha kolay bir yöntemle mümkün olmaktadır. Buna istisnai vatandaşlığa alınma adı verilir. 

Yabancı yatırımcılar için de istisnai yoldan vatandaşlık kazanmak mümkündür. Yabancının yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanabilmesi için, yatırımının belli kapsam ve tutarlarda olması şart koşulmuştur. Ancak yabancı yatırımcı kanundaki şartları sağlamakla da  otomatik olarak vatandaşlık kazanamaz. Bunun için gerekli evraklarla başvurularını yapması/yaptırması ve bu başvurunun olumlu sonuçlanması gerekir.

Bu bültende, yabancı yatırımcının Türk vatandaşlığını kazanabilmesi için sağlaması gereken şartları ve bununla ilgili prosedürü açıklamaktayız.

 

1. YABANCI YATIRIMCININ VATANDAŞLIK KAZANMASI İLE İLGİLİ MEVZUAT

Yabancı yatırımcının Türk vatandaşlığı kazanması ile ilgili düzenlemeler 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu(TVK), Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve 106 ve 418 sayılı Cumhurbaşkanı kararında yer alır.

TVK madde 12’ye göre;

  Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Cumhurbaşkanı kararı ile aşağıda belirtilen kişiler Türk vatandaşlığını kazanabilirler;

• Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen kişiler.

• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31/1(J) bendi uyarınca kısa dönem ikamet izni alanlar,

• Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.

Bu bültende, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31/1(j) bendi uyarınca kısa dönem ikamet izni alarak Türkiye’de yatırım yapan yabancıların, nasıl ve ne zaman vatandaşlık kazanabilecekleri üzerinde duracağız.

2. KISA DÖNEM İKAMET İZNİYLE YATIRIM YAPAN YABANCININ VATANDAŞLIK KAZANMASININ ŞARTLARI

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun “Kısa Dönem İkamet İzni” başlıklı 31/1-j bendinde;

“Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu” kısa dönem ikamet izni talebinde bulunabilecektir.” 

Görüldüğü gibi yatırım yapan herkes yatırım yoluyla vatandaşlık kazanamaz. Bu yatırımların belli özellikleri taşıması veya belli parasal tutarları aşması gerekmektedir. YUKK gereği söz konusu yatırım, “Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda” olmalıdır. Vatandaşlık kazandıran yatırımın kapsam ve tutarı 418 sayılı Cumhurbaşkanı kararında belirlenmiş durumdadır. 06.01.2022 tarihli ve 31711 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleriyle yapılması gereken yatırımların kapsam ve tutarları aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

418 sayılı Cumhurbaşkanı kararına göre aşağıdaki şartlardan herhangi birini sağlayan kişinin başvurusu ve Cumhurbaşkanının kararı üzerine yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanması mümkündür;

• SABİT SERMAYE YATIRIMI YAPILMASI YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA: En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz  tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcı vatandaşlık kazanabilir. Sadece gayrimenkul satın alınması bu yatırım türüne girmez. Sabit sermaye yatırımı mal ve hizmet üretimine yönelik bir yatırım olmalıdır. Dolayısıyla içeriğinde fabrikaya dair unsurlar olmalıdır. Örneğin; makine, teçhizat, bina, arsa.
• GAYRİMENKUL MAL YATIRIMI YAPILMASI YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA: En az 250.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcı Türk vatandaşlığı kazanabilir. Taşınmaz satın alınmadan önce Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Denetleme Kurulu tarafından lisans verilmiş  gayrimenkul değerleme kuruluşları tarafından taşınmazın piyasa değerini gösteren taşınmaz değerleme raporunun hazırlanması gerekmektedir. Gayrimenkulun satın alınması başvurusu sırasında sunulan değerleme raporunun düzenlendiği tarhin, başvuru tarihinden en fazla üç (3) ay öncesine ait olması gerekir. 

Yabancı yatırımcının Türkiye’de taşınmaz edinmesi ile ilgili usul ve şartlara ilişkin detayları ‘Yabancı Yatırımcının Türkiye’de Gayrimenkul Mal Satın Alması ile İlgili Süreç ve Şartlar’ konulu bültenimizde inceleyebilirsiniz.

• İSTİHDAM OLUŞTURMA YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA: En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcı Türk vatandaşlığı kazanabilir.

• TÜRKİYE’DEKİ BANKALARA MEVDUAT HESABI AÇMA YOLUYLA YATIRIM YAPILMASI YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA: En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz  tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen yabancı yatırımcı Türk vatandaşlığı kazanabilir. Yatırımın yapıldığı bankanın Türkiye’de kurulu olması şarttır. Türkiye merkezli bir bankanın yurtdışındaki şubesi, iştiraki veya temsilciliğine açtırılan mevduat hesabına yatırılmış parayla vatandaşlık kazanılamaz. Yatırılan paranın TCMB tarafından belirtilen konvertible dövizle veya kıymetli maden türünde olması gerekir. 
• DEVLET BORÇLANMA ARAÇLARIYLA YATIRIM YAPILMASI YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA: En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcı Türk vatandaşlığı kazanabilir.
  ​​
• GAYRİMENKUL YATIRIM FONU VEYA GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM FONU KATILMA PAYLARINA YATIRIM YAPILMASI YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA: En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az üç yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen​ yabancı yatırımcı Türk vatandaşlığı kazanabilir.

Bu parasal sınırların hesaplanmasında, hesaplama tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının efektif satış kuru ve/veya çapraz döviz kuru esas alınır. 

3. YABANCI YATIRIMCININ İZLEMESİ GEREKEN PROSEDÜR

1) Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 20. Maddesinde belirtilen yatırımlardan en az birinin yerine getirilmesi ve ilgili kurumdan yatırımın yapıldığına dair “Uygunluk Belgesi” alınması.

2) YUKK 31/1-j hükmü doğrultusunda “kısa dönem ikamet  izni” alınması.

3)Vatandaşlık için başvuruda bulunulması.

• Burada hemen belirtelim ki, kısa dönem ikamet izni başvurusu, ikamet izin kartının teslim alınması, uygunluk belgesi alınmasına dair tüm işlemler ve vatandaşlık başvurusu için gerekli tüm adımlar yabancının ülkeye bizzat gelmesine gerek olmadan özel vekaletname ile uzaktan sonuçlandırılabilir. Ofisimizin alanında uzman kadrosu tüm işlemleri sizin adınıza en hızlı şekilde gerçekleştirmek için gerekli özeni gösterecektir.

1. Uygunluk Belgesi Alınması

Uygunluk belgesi, yabancının yaptığı yatırımın vatandaşlık kazanabilmesi için uygun şartlarda olduğunu belgelemek amacıyla alınmaktadır. Uygunluk belgesinin nasıl ve nereden alınması gerektiği yabancının yaptığı veya yapacağı yatırımın türüne göre değişmektedir. Altı farklı yatırım türü için farklı usuller benimsenmiştir. Her bir yatırım türüyle ilgili uygunluk belgesinin alınmasında birden fazla kurum/kuruluşla irtibata geçilmesi ve başvuruların bu kurumlarca değerlendirilmesi gerekir. Aşağıda yatırım türlerine göre uygunluk belgesi alınmasında irtibata geçilmesi gereken birimlerin bir listesi verilmiştir.

SABİT SERMAYE YATIRIMI YAPILMASI HALİNDE; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ilgili birimler.

GAYRİMENKUL MAL YATIRIMI YAPILMASI HALİNDE; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Yabancı İşler Dairesi Başkanlığı.

İSTİHDAM OLUŞTURMA YOLUYLA KAZANMA HALİNDE; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu, Gelir İdaresi Başkanlığı.

TÜRKİYE’DEKİ BANKALARA MEVDUAT HESABI AÇMA YOLUYLA YATIRIM YAPILMASI HALİNDE; BDDK Finansal Tüketici İlişkileri Daire Bbşaknlığı, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü.

GAYRİMENKUL YATIRIM FONU VEYA GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM FONU KATILMA PAYLARINA YATIRIM YAPILMASI HALİNDE; Merkezi Kayıt Kuruluşu ve Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık Faaliyetleri Dairesi Başkanlığı.

DEVLET BORÇLANMA ARAÇLARIYLA YATIRIM YAPILMASI HALİNDE; Hazine ve Maliye Bakanlığı.

2. Kısa Dönem İkamet İzninin Alınması

Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur. Türk hukukunda  Türkiye’ye geliş ve kalış nedenlerine göre pek çok farklı ikamet izni vardır. Yatırımcının vatandaşlık kazanması için alması gereken ikamet izni türü kısa dönem ikamet iznidir. Yabancı Türkiye’den dönem ikamet izni başvurusu yapacaksa, Türkiye’ye geçerli bir vize veya vize muafiyetinden faydalanarak giriş yapmalı ve Türkiye’de kalış süresini uzatmak için internet üzerinden kısa dönem ikamet iznine başvurmalıdır.

• Türkiye’de ticari ilişkiler kuracak, geliştirecek ya da iş kuracak olan yabancılar,
• Türkiye’de konut şeklinde taşınmazı olan yabancılar,
• Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenen kapsam ve tutarda yatırım yapacak kişiler(YUKK madde 31/1(j),

Kısa dönem ikamet izni alabilirler. 

• Yabancı yatırımcının Türkiye’ye giriş yapmaksızın, kısa dönem ikamet başvurusu yapması mümkündür. E-ikamet sistemi üzerinden de yatırımcıların kısa dönem ikamet izni başvurusu yapma imkanı vardır. Ancak bu durumda da ilgili belgeleri Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne teslim etmesi gerekir.

• Aynı şekilde Türkiye’den de kısa dönem ikamet başvurusu yapabilir. Eğer kendisi yurtdışındayken Türkiye’den başvuru yapmak isterse, yabancı yatımcının Türkiye’de özel vekalet ile yetkilendirdiği bir temsilci ataması gerekir.
• Başvurular İstanbul ve Ankara illerinde yer alan Özel Vatandaşlık Bilgilendirme Ofislerinden takip edilebilir. 
• Başvurunuza ilişkin tüm adımları ekibimiz titizlikle takip edip sizi süreç hakkında bilgilendirecektir.

• Türkiye dışından yapılacak olan ikamet izni başvuruları, yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkelerdeki Türk konsolosluklarına yapılır.
• Konsolosluklar, başvuruyu Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne iletir.
• İkamet izni için başvuran yabancıların, pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerinin, talep edilen ikamet izni süresinden 60 gün daha uzun süreli olması gerekir. 

Başvurular, başvurunun yapıldığı tarihten itibaren en geç 90 gün içerisinde sonuçlandırılır.

3. Vatandaşlık Başvurusunun Yapılması

Kısa dönem ikamet iznini ve yatırımının vatandaşlık kazanmasına uygun olduğuna dair “uygunluk belgesi”ni alan yatırımcının yapması gereken son iş Türk vatandaşlığı için başvuruda bulunmasıdır. Yatırımcı, aile bireyleri adına da başvuru yapabilir. Ancak sadece eşi ve 18 yaşın altındaki çocukları için bu başvuruyu yapabilmesi mümkündür.

Başvurular İstanbul ve Ankara için Göç İdaresi’nin özel ofislerinde; diğer iller için İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü’nde yapılır. 

İlgili Bakanlıkların oluşturduğu komisyon tarafından , yabancıların vatandaşlık başvurusu değerlendirilir ve Cumhurbaşkanının onayına sunulur. Vatandaşlık verilmesine dair kararın verilmesi Cumhurbaşkanının takdirindedir.

• Uygunluk belgesi, kısa dönem ikamet izni ve vatandaşlık başvurularında çok sayıda bilgi ve belgenin eksiksiz şekilde hazırlanması gerekmektedir. Başvurular için gerekli belgelerin eksik olması durumunda başvurunuz reddedilebilecek veya eksiklerin tamamlanması zaman alacaktır. Vatandaşlık başvurusu için gerekli tüm bilgi ve belgelerin neler olduğu ve bu sürecin takibi için SOLMAZ LAW and CONSULTANCY ekibiyle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla.

REFERANSLAR

 DOĞAN, Vahit, 2012,  Türk Vatandaşlık Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s.82-84.

² 19.09.2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 106 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ve 07.12.2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 418 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı. 

³ https://www.invest.gov.tr/tr/investmentguide/sayfalar/acquiring-property-and-citizenship.aspx .

⁴ https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Index/3/10. 

⁵ ÇİÇEKLİ, Bülent, 2014, Yabancılar ve Mülteci Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s.97;Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.19.

⁶TAMTÜRK, Dilara, “Türk Vatandaşlığının Yatırım Yoluyla Kazanılması”,(erişim: https://www.mondaq.com/pdf/clients/864916.pdf, erişim tarihi:08.02.2021).

⁷ÇİÇEKLİ, a.g.e., s.102.

⁸ÇİÇEKLİ, a.g.e., s.102.

⁹ Pasaport yerine geçen belgeler: Pasavan İdari Mektup, Gemi adamı Cüzdanı, Uçak Mürettebatı Belgesi, Demiryolu Personeli Kimlik Belgesi, Hudut Geçiş Belgesi, Seyahat Belgesi.