Belirli şekil koşullarına bağlı ve bir miktar paranın ödenmesi taahhüdünü içeren kıymetli evrak niteliği taşıyan borç senedine bono denmektedir. Bono hazırlanırken uyulması gereken zorunlu ve ihtiyari geçerlilik koşulları mevcuttur.
Zorunlu Şekil Şartları
Bahsi geçen zorunlu şekil şartlarına riayet edilmediği takdirde; bono kıymetli evrak vasfını kaybetmektedir. Bunun sonucu olarak da kambiyo evraklarına tanınan takip olanaklarından yararlanılamaz.
Senet üzerinde “bono” veyahut “emre muharrer” sözünün geçmiş olması gerekmektedir.
Koşulsuz olarak belirli bir para ödeme vaadinin bulunması gerekir.
Taraflar arasında yapılan sözleşme uyarınca ödeme vaadinin belirli bir şarta, koşula göre yapılması veyahut teminat olarak verilmesi hallerinde elbette kambiyo evrakı vasfını yitirecektir. Halihazırda; bankalarda teminat olarak alınan teminat senetlerinin bono niteliğini kaybettiği ve bono takibi yoluyla icra takibine konulamayacağı hususu dikkate alınmalıdır.
Kira sözleşmeleri düzenlenirken tahliye sırasında verilmek üzere depozito olarak verilen senet de yine bono vasfı taşımayacaktır.
Senette yazılı bedel ile rakam arasında fark var ile; yazı ile yazılı olan geçerli olacaktır.
Senette bedel hiç yazılmamışsa senet geçerli olmayacaktır.
Kime veya kimin emrine ödenecekse onun adı soyadı ve ünvanı belirtilmelidir.
Emrine ödenecek kişi gerçek veya tüzel kişi olmalıdır. Sadece ticari unvan kullanılarak yazılan senetler yine geçerli olmayacaktır. Abc manifatura- burcu kuyumculuk gibi…
Keşidecinin imzası gereklidir.
Bonoyu düzenleyen kişinin kendi el yazısı ile bonoyu imzalaması gereklidir.
Düzenleme/ keşide tarihi bulunmalıdır.
Yargıtay sonradan değiştirdiği içtihatlarında; düzenleme tarihinin senet tedavüle çıktıktan sonra konulduğu kanıtlanmış değildir, fotokopide görülmediğinden bahisle düzenleme tarihinin olmadığı doğru değildir yönünde kararlar vermeye başlamıştır. Bu halde; keşide tarihinin sonradan doldurulduğunu ispatlamak hali güçleşirken, ispat unsurları da borçlu aleyhine olmaya devam etmektedir.
Tarih yazıyla veya rakamla yazılabilir.
Belirtilen tarih olanaksız tarih olmamalıdır; 28 şubat, 30 Nisan gibi..
Alternatif Zorunlu Şekil Şartları
Bahsi geçen bu şartlar bonoda ayrıca gösterilmediği takdirde, bonoda bulunan diğer bir kayıt bu koşulun yerini alır. Ancak; bu kayıt da senette yoksa senet bono niteliğini taşımaz.
Düzenleme yeri belirtilmelidir.
Düzenleme yerinin kent, ilçe bucak gibi bir idari birimi göstermesi yeterli olup; başkaca uzun adrese gerek yoktur. Kartal, Pendik, Kavacık.. düzenleme yeri olarak gösterilebilecek idari birimlerdir.
Ödeme yeri belirtilmelidir.
Bonoda ödeme yeri açıkça gösterilmelidir, yine idari birim yazılması yeterli olacaktır.
- İhtiyari Geçerlilik Şartları
Vade koşu ve muacceliyet kaydı
Bonoda herhangi bir vade kaydı bulunmamakta ise; “görüldüğünde” ödenmek üzere düzenlendiği kabul edilmektedir. Böyle bir bononun keşide tarihinden itibaren bir yıl içinde ibraz edilmesi gereklidir. Ancak hamil işbu bonoyu bu süre içinde keşideciye ödemek için ibraz etmez ise keşideci dışında bonoya imza atmış diğer kişilere karşı müraacat hakkını kaybedecektir.
Bonoda vadenin bulunmamasının, bonoya bağlı olarak takip yapılmasına engel teşkil etmeyeceği yönünde Yargıtay kararları mevcuttur.
Senette vade tarihi ile düzenleme tarihi aynı olabilir ancak; vade tarihi düzenleme tarihinden önce olamaz.
Yıl belirtilmeden sadece gün ve ay yazarak tarih belirtilemez.
Bedel kaydı
Bedelin malen ya da nakden alınmış olmasına ilişkin kayıt olmalıdır.
Yetki kaydı
İhtilaf halinde; yetkili mahkeme veya icra müdürlüğünün belirlenmesine ilişkin sözleşme niteliği taşımaktadır. Zorunlu değildir, ancak bağlayıcıdır.
Faiz kaydı
Faiz kaydı a-Görüldüğünde b- Görüldükten sonra ödenecek bonolarda geçerli olabilecektir. Bonoda faiz başlangıcı gösterilmemişse, faiz bononun düzenlendiği tarihten itibaren başlar ve vadeye kadar devam eder. Bono vadesinde ödenmezse, hepsi üçerinden gecikme faizi hesaplanır zira vade tarihine kadar işleyecek faiz asıl meblağ yani kapital faizidir. Ancak bu uygulamada neredeyse hiç görülmemektedir.
Masraf ve vekalet ücreti kaydı
Keşidecinin ismi
Bonoda keşidecinin imzası yeterli olsa da; isim soyadı yazılması uygulamada kolaylık bakımından tavsiye olunur.
Ciro edilemez kaydı
Hakem kaydı
Protestodan Muaf kaydı
Leave a Reply
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.